متانول از چی درست میشه (کاربرد ها و جدول ویژگی)

متانول یا الکل متیلیک یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی CH3OH است که به صورت بی رنگ و بی بو مایعی است. این ترکیب در بسیاری از صنایع و همچنین به عنوان سوخت و الکل صنعتی استفاده می‌شود. همچنین در تولید فرآورده‌های شیمیایی نظیر فرمالین، اسید فرمیک، فنل، رزین، فلزات و ترکیبات رنگی نیز به کار می‌رود. به دلیل سمی بودن متانول، باید با احتیاط و با رعایت دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشتی استفاده شود.

متانول از چی درست میشه

متانول معمولاً از گاز طبیعی یا نفت سنگین تولید می‌شود. در صنعت، متانول از فرآیند تبدیل گاز طبیعی یا نفت به شیمیایی شناخته شده به نام فرآیند گازی شناخته شده به عنوان فرآیند تبدیل گاز اتمسفری به متانول به عنوان یک محصول فرعی نیز به دست می‌آید.

کاربرد متانول

متانول یکی از مواد شیمیایی مهم است که در صنعت، علم و تکنولوژی، پزشکی و خودروسازی کاربرد دارد. برخی از کاربردهای متانول عبارتند از:

تولید فرمالدهید: متانول در تولید فرمالدهید که به عنوان یکی از مواد شیمیایی پایه در صنایع شیمیایی استفاده می شود، به کار می رود.
تولید اکسیژن مایع: در فرایند تولید اکسیژن مایع، متانول به عنوان یکی از مواد اولیه استفاده می شود.
تولید اتانول: متانول به عنوان یکی از مواد اولیه در تولید اتانول به کار می رود.
تولید بوتادیئن: در صنعت لاستیک، متانول برای تولید بوتادیئن استفاده می شود.
تولید مواد شیمیایی: متانول به عنوان یکی از مواد اولیه در تولید مواد شیمیایی مانند اسید استیک، فرمیک اسید، متیل ترت بوتیل اتر (MTBE) و غیره به کار می رود.
خودروسازی: متانول به عنوان یکی از مواد اولیه در تولید برخی از سوخت های خودرو مانند متانول، دی متیل اتر و غیره به کار می رود.
پاک کردن سطوح: به عنوان یک ماده قابل اشتعال و الکلی، متانول به عنوان ماده پاک کننده برای پاک کردن سطوح مانند شیشه، پلاستیک و فلزات استفاده می شود.
استفاده در آزمایشگاه: متانول به عنوان یک ماده شیمیایی پایه در آزمایشگاه ها برای تهیه محلول ها، عوامل ازدیاد کننده، عامل جذب کننده و روش های دیگر به کار می رود.

جدول ویژگی های شیمیایی و فیزیکی متانول

جدول ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی متانول به شرح زیر است:

ویژگی‌ها	مقدار
فرمول شیمیایی	CH3OH
جرم مولی	32.04 g/mol
ظاهر	مایع بی‌رنگ
بوی	ترش و الکلی
دمای ذوب	-97.6 درجه سلسیوس
دمای جوش	64.7 درجه سلسیوس
چگالی	0.7918 g/cm3
فشار بخار	13.02 kPa در 20 درجه سلسیوس
حلالیت در آب	محلول قابل مشاهده
ثابت dielectric	32.7 در 20 درجه سلسیوس
نقطه اشتعال	11 درجه سلسیوس

لازم به ذکر است که مقادیر فوق به عنوان مقدار استاندارد و برای شرایط استاندارد دما و فشار گزارش شده‌اند.

کاربرد متانول آزمایشگاهی

متانول به عنوان یک حلال مورد استفاده قرار می‌گیرد که در بسیاری از روش‌های تجزیه و تحلیل شیمیایی، از جمله کروماتوگرافی گازی، کروماتوگرافی مایع و واکنش‌های تجزیه ازمایشگاهی استفاده می‌شود. همچنین، متانول به عنوان عامل رسانه در روش‌های استخراج مواد شیمیایی از نمونه‌های بیولوژیکی نیز به کار می‌رود. این ماده همچنین در صنعت رنگ، رزین، پلاستیک، کاغذ و سایر موارد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کابرد متانول در ضد یخ

متانول به عنوان ماده‌ای ضد یخ در انواع فرمولاسیون‌های ضد یخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرمولاسیون‌ها برای جلوگیری از یخ زدگی سطوح از جمله پله‌ها، مسیرهای پیاده‌روی و خیابان‌ها، فرودگاه‌ها و سایر نقاط با تماس مستقیم با برف یا یخ استفاده می‌شوند. همچنین متانول در تولید فرمالدهید و اسید فرمیک و نیز به عنوان حلال در شیمی صنعتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

متانول در بدن انسان

متانول به صورت غیرمستقیم از طریق تبدیل به فرمالدئید و اسید فرمیک به اثرات ضدعفونی‌کننده و نگهدارنده خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها، به عنوان همچنین تولیدات صنعتی و کاربرد در برخی محصولات شیمیایی، پلیمرها و رزین‌ها به کار می‌رود. اما متانول به عنوان ماده سمی شناخته شده است و مصرف آن می‌تواند به سمیت و مشکلات جدی در سلامتی منجر شود. همچنین، مصرف ناقص متانول به صورت الکل شیرین (معمولا به دلیل اشتباه در تعریف و فرآیند تولید) نیز می‌تواند به سمیت و تأثیرات جدی در بدن انسان منجر شود.

کاربرد متانول به عنوان حلال

متانول به عنوان یک حلال در بسیاری از صنایع مانند رنگ، رزین، پلاستیک، چسب، روانکار، عطرسازی و غیره استفاده می‌شود. همچنین در تولید فرمالدهید و اسید فرمیک نیز کاربرد دارد. به دلیل خواص حلالیتی و تبخیر سریع، متانول به عنوان یک حلال مفید و پرکاربرد در بسیاری از فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود.

تولید متانول از چوب

تولید متانول از چوب یا فرآیند تبدیل چوب به متانول یکی از روش‌های تولید این ترکیب شیمیایی است. این فرآیند در دو مرحله صورت می‌گیرد. در مرحله اول، چوب با دمای بالا به آب و بخار تحت فشار بالا تحت عمل می‌آید. در این مرحله گروه‌های فرمیک اسید، گلوکز و سلولز چوب به شکل فرمیک اسید، گلیکولیک اسید و لیگنین تجزیه می‌شوند. در مرحله دوم، این ترکیبات به راکتوری انتقال داده می‌شوند که در آن با محلول آبی اکسید مس و روی اصلاح می‌شوند. پس از آن، متانول با استفاده از یک فرآیند تقطیر تولید می‌شود. این روش تولید متانول از چوب به دلیل اینکه چوب یک منبع فسیلی پایدار است و بیشترین تولید متانول در جای‌جایی مانند جنگل‌های استوایی صورت می‌گیرد، یک روش پایدار برای تولید متانول به شمار می‌رود.

چقدر متانول باعث مرگ می‌شود

متانول برای بدن انسان سمی است زیرا بعد از مصرف تبدیل به فرمالدئید و اسید فرمیک می‌شود که باعث تخریب بافت‌های بدن می‌شود و مشکلات جدی از جمله اختلالات بینایی، نارسایی کلیه، خلط خون و مرگ مغزی را ایجاد می‌کند. برای همین لازم است از مصرف متانول به‌طور نادرست خودداری شود و در صورت مصرف آن، حتما به مقدار و شرایط استفاده توجه کافی داشته باشید.

متانول در گازوئیل

استفاده از متانول به عنوان ماده‌ای افزودنی به گازوئیل با هدف کاهش آلودگی محیط زیست در نظر گرفته شده است. متانول به دلیل داشتن اکسیژن بیشتر نسبت به هیدروکربن‌های گازوئیل، باعث سوختن بهتر آن می‌شود و بخشی از آلاینده‌ها را از بین می‌برد. با این حال، مصرف متانول به عنوان افزودنی در گازوئیل به دلیل مسائلی از جمله قیمت بالا، مشکلات لجستیکی و نیاز به فناوری خاص برای مخلوط کردن با سایر مواد، در مقیاس بزرگ توسط برخی کشورها انجام نمی‌شود.

متانول به عنوان سوخت

متانول به عنوان سوخت بسیار کم استفاده می‌شود، اما در برخی موارد به عنوان جایگزین بنزین و دیگر سوخت‌های فسیلی در نظر گرفته شده است. به طور خاص، متانول به عنوان سوخت در اتومبیل‌های مسابقه استفاده می‌شود، زیرا با داشتن برخی ویژگی‌های شیمیایی از جمله تولید حرارت بیشتر و سبب شدن احتراق سریع‌تر به مقایسه با بنزین، می‌تواند قدرت موتور را افزایش دهد. همچنین، متانول به عنوان سوخت در اتومبیل‌های الکتریکی با سلول‌های سوختی استفاده می‌شود.

انواع متانول

متانول در حالت خالص، بدون اضافه‌کردن هیچ ماده دیگری به آن به عنوان متانول خالص شناخته می‌شود. همچنین متانول به صورت تجاری به صورت محلول در آب و با نام‌های مختلفی مانند متانول صنعتی، متانول فنی و متانول گرید A عرضه می‌شود. در بعضی موارد، به متانول که به صورت مخلوط با آب، اتانول یا دیگر حلال‌ها استفاده می‌شود به عنوان فرمولاسیون متانول گفته می‌شود.

متانول صنعتی

متانول صنعتی معمولاً توسط شرکت های تولید کننده تولید می شود و برای مصارف صنعتی مثل تولید فرآورده های شیمیایی، پلاستیک، رنگ، رزین، چسب، پوشش دهی، ضد یخ، کفش، چوب و صنایع دارویی استفاده می شود. به دلیل ویژگی های شیمیایی خاصی که دارد، متانول به عنوان حلال، ماده ضد ثبت، مواد اصلاحی و مواد حفاظتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

متانول آزمایشگاهی

متانول آزمایشگاهی عموماً در تحقیقات و آزمایشگاه‌های شیمیایی بکار می‌رود. این نوع متانول، با خلوص بالا و تضمین کیفیت برای استفاده در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شود. این نوع متانول عمدتاً برای استفاده در واکنش‌های شیمیایی، خلوص کردن ترکیبات شیمیایی و به عنوان حلال در آزمایشگاه استفاده می‌شود. همچنین در برخی آزمایشگاه‌ها برای ایجاد یخ در آزمایشگاه‌های کریوژنیک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت اتانول و متانول چیست ؟

اتانول (C2H5OH) و متانول (CH3OH) هر دو الکل هستند و از گروه الکل‌ها در شیمی هستند. اما تفاوت‌های زیادی در خصوص خواص و کاربردهای آنها وجود دارد:

ساختار شیمیایی: تفاوت اصلی بین این دو الکل، در ساختار شیمیایی آنهاست. اتانول دارای دو اتم کربن و پنج اتم هیدروژن است، در حالی که متانول دارای یک اتم کربن و سه اتم هیدروژن است.
سمی بودن: متانول به دلیل شیمیایی بودنش، بسیار سمی است و می‌تواند باعث مرگ شود. این در حالی است که اتانول در مقادیر معقولی سمی نیست.
کاربردها: اتانول عموماً به عنوان سوخت، حلال، ماده ایجاد کننده حرارت در دستگاه های گرمایشی و همچنین برای تهیه نوشیدنی ها و محصولات الکلی مورد استفاده قرار می گیرد. از متانول به عنوان حلال، تهیه فرآورده های شیمیایی، ساخت پلاستیک، لاستیک، رنگ و رزین ها و به عنوان سوخت در تولید انرژی استفاده می شود.
قیمت: متانول عموماً از اتانول ارزان تر است، به دلیل همین بسیاری از شرکت ها و صنایع از متانول به عنوان ماده اولیه خود استفاده می کنند

جدول مقایسه اتانول و متانول

در زیر جدولی از مقایسه برخی ویژگی‌های اتانول و متانول آورده شده است:

ویژگی‌ها	اتانول	متانول
فرمول شیمیایی	C2H5OH	CH3OH
نام دیگر	الکل اتیلیک	الکل متیلیک
نقطه ذوب (درجه سلسیوس)	-114.1	-97.6
نقطه جوش (درجه سلسیوس)	78.37	64.7
دانسیته (g/cm³)	0.789	0.791
مولاریته (g/mol)	46.07	32.04
دمای خود اشتعال (درجه سلسیوس)	363	464
نسبت سوختن به هوا	1:9	1:6
عمده مصرف	سوخت، محلول‌دهنده، الکل صنعتی	سوخت، ماده اولیه تولید فرمالدهید، ضد یخ

با توجه به جدول بالا، متانول با نقطه جوش پایین‌تر و دمای خود اشتعال بالاتر، از اتانول متمایز می‌شود. همچنین متانول در مقایسه با اتانول با مولاریته کمتری برخوردار است. به دلیل خطراتی که با مصرف متانول مرتبط هستند، تولید و استفاده از آن با محدودیت‌هایی همراه است.